Salmonella enterica – groźny wróg ukryty w żywności

Zakażenia bakteriami Salmonella enterica stanowią jedno z najczęstszych i najbardziej niebezpiecznych zatruć pokarmowych, które dotykają zarówno dorosłych, jak i dzieci. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie zapobiegać i chronić zdrowie swoje i bliskich.

Czym jest Salmonella enterica?

Salmonella enterica to gram-ujemna pałeczka, która wywołuje salmonellozę – chorobę zakaźną obejmującą przewód pokarmowy. Bakteria ta jest względnie beztlenowa, posiada rzęski i jest zdolna do przetrwania w niekorzystnych warunkach. Do zakażenia dochodzi najczęściej przez:

• surowe jajka,

• mięso drobiowe,

• niepasteryzowane mleko i jego przetwory.

Epidemiologia – kiedy najłatwiej o zakażenie?

Z danych epidemiologicznych wynika, że aż 80% zatruć pokarmowych w Polsce spowodowanych jest właśnie przez Salmonellę. Największa liczba przypadków występuje latem, szczególnie:

• na weselach, festynach, stołówkach,

• wśród dzieci i osób starszych.

Czynniki ryzyka:

• spożycie skażonej żywności,

• kontakt z nosicielem bakterii (człowiekiem lub zwierzęciem),

• brak higieny przy przygotowaniu posiłków.

Objawy salmonellozy – jak ją rozpoznać?

Pierwsze objawy pojawiają się od 8 do 12 godzin po zakażeniu. Do najczęstszych symptomów należą:

• silne bóle brzucha,

• nudności i wymioty,

• biegunka,

• gorączka,

• odwodnienie i zaburzenia elektrolitowe (np. hipokaliemia).

U dzieci i seniorów choroba może mieć cięższy przebieg i prowadzić do powikłań, takich jak:

• zapalenie otrzewnej,

• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,

• zapalenie trzustki.

Leczenie salmonellozy – co robić?

Większość przypadków salmonellozy nie wymaga antybiotykoterapii. Leczenie opiera się na:

• intensywnym nawadnianiu,

• lekkostrawnej diecie,

• uzupełnianiu elektrolitów.

Antybiotyki stosuje się tylko w cięższych przypadkach, m.in. u niemowląt, osób z obniżoną odpornością oraz starszych. Po leczeniu ważne jest wykonanie badań kontrolnych, aby wykluczyć bezobjawowe nosicielstwo.

Zapobieganie zakażeniom Salmonella

Aby uniknąć zakażenia, należy przestrzegać zasad higieny i bezpieczeństwa żywności:

• myj ręce po wyjściu z toalety i przed przygotowaniem posiłków,

• gotuj i smaż dokładnie mięso oraz jajka,

• nie zamrażaj ponownie rozmrożonego mięsa,

• nie spożywaj surowego mleka, jajek i mięsa,

• unikać jedzenia tatara, surowych jaj i niepasteryzowanych lodów.

Główne źródła Salmonelli w żywności

Najczęstsze produkty spożywcze, które mogą zawierać bakterie Salmonella to:

• mięso drobiowe (kurczak, indyk),

• surowe jajka (np. w domowym majonezie, kremach do ciast),

• kiełki warzyw (np. lucerna, rzodkiewka),

• surowe mleko i jego przetwory (lody, sery),

• surowe owoce i warzywa (np. papryka, pomidory).