Jak skutecznie radzić sobie ze stłuczeniami, siniakami i urazami sportowymi?

Najczęstsze urazy sportowe – stłuczenia, siniaki, naciągnięcia mięśni i skręcenia

Urazy sportowe występują najczęściej na skutek nieprawidłowo przeprowadzonej rozgrzewki. Trzeba zatem pamiętać, że jest to najważniejszy element każdego treningu lub rywalizacji sportowej. Nierozgrzane mięśnie i ścięgna, można łatwo naciągnąć lub nawet zerwać, stawy doprowadzić do skręcenia, a przy stłuczeniach nabawić się siniaków. Są to najczęstsze urazy, powstające podczas codziennej aktywności i sportu, dlatego ważne jest, aby w domowej apteczce mieć kilka produktów wspomagających ich leczenie.

Co to są stłuczenia i jak rozpoznać objawy?

Stłuczenia to obrażenia tkanek miękkich, które pojawiają się na skutek tępego uderzenia, bez rozcięcia skóry. W ich wyniku dochodzi do pęknięcia drobnych naczyń krwionośnych, co prowadzi do wylewu krwi pod skórę i powstawania siniaków. Stłuczenia są najczęściej efektem uderzeń, kolizji lub upadków. Ich głębokość zależy od siły uderzenia oraz stopnia napięcia mięśni w momencie wypadku – jeśli napięcie jest mniejsze, uszkodzenie może sięgać głębiej.

Typowe objawy stłuczenia to ból w miejscu urazu, nasilający się przy dotyku lub ruchu, pojawienie się siniaka, a czasem też obrzęk i uczucie ciepła bądź napięcia skóry.

Siniaki – jak powstają i kiedy stosować żel na siniaki?

Siniaki powstają najczęściej na skutek uderzenia, silnego nacisku lub otarcia, które prowadzą do pęknięcia drobnych naczyń krwionośnych pod skórą. Krew przedostająca się do tkanek powoduje widoczne przebarwienia, które zmieniają kolor w miarę rozkładu hemoglobiny – od ciemnoczerwonego lub fioletowego, przez zielony i żółty, aż po brązowy, zanim siniak całkowicie się wchłonie. Aby złagodzić objawy i przyspieszyć regenerację, warto od razu po urazie nałożyć żel na siniaki.

Naciągnięcie mięśni i skręcenia – typowe kontuzje sportowe

Skręcenia oraz zerwanie lub naciągnięcie mięśni i ścięgien, są zazwyczaj efektem zbyt intensywnych lub nagłych ruchów. Ich ryzyko wzrasta, gdy ciało nie jest odpowiednio przygotowane do wysiłku. Zmęczone lub niedostatecznie rozgrzane mięśnie i stawy, są bardziej podatne na kontuzje, spowodowane przeciążeniem, powtarzalnością ruchów lub nagłymi zdarzeniami. Bezpośrednio po urazie często pojawia się piekący albo ciągnący ból. 

Skręcenie stawu zazwyczaj skutkuje szybkim uczuciem sztywności i ograniczeniem ruchu, natomiast w przypadku naciągnięcia mięśni takie objawy mogą ujawnić się dopiero po kilku godzinach. W obu przypadkach, jeśli uraz jest poważniejszy, może wystąpić obrzęk i zasinienie w kontuzjowanym miejscu.

Pierwsza pomoc przy urazach – skuteczna metoda RICE

Przy urazach tkanek miękkich najbardziej skuteczną formą pierwszej pomocy jest metoda RICE. Odnosi się ona do skrótu z j. ang.:

• Rest – odpoczynek

• Ice – lód

• Compression  – kompresja/ ucisk

• Elevation – elewacja/ uniesienie w górę

Bazując na tych etapach, można szybko przynieść ulgę w bólu, ograniczyć obrzęk, a także zmniejszyć ryzyko pogłębienia się urazu. 

Na czym polega metoda RICE?

Metoda RICE najefektywniej pomaga przy leczeniu ostrych urazów, tj. skręcenia, stłuczenia czy naciągnięcia mięśni. Zaczynając od pierwszego etapu:

1. Odpoczynek jest kluczowy, aby nie pogłębiać urazu. Należy przerwać aktywność, która go spowodowała i unikać obciążania uszkodzonej części ciała.

2. Następnie najlepiej zastosować lód albo ogólniej – zimny okład lub żel chłodzący – który szybko zmniejszy obrzęk i złagodzi ból.

3. Kolejnym etapem powinien być ucisk z pomocą np. bandaża elastycznego – pomaga on ograniczyć rozprzestrzenianie się opuchlizny.

4. Na koniec ważne jest uniesienie kontuzjowanego miejsca powyżej poziomu serca – wspomaga to odpływ nadmiaru płynów i redukuje stan zapalny.

Zimne okłady i żele chłodzące – jak stosować?

Żele chłodzące na kontuzje sportowe należy stosować zgodnie z zaleceniami ulotki, zazwyczaj 2-3 razy dziennie. Niewielką ilość produktu nakłada się delikatnie na miejsce z obrażeniami, nie wmasowując zbyt mocno. Należy unikać kontaktu żelu z oczami, błonami śluzowymi oraz ranami otwartymi. Stosowanie zimnych okładów zależy od ich specyfiki. Sposób użycia kompresów lub plastrów jest zazwyczaj podobny do maści i żeli.

Jeżeli jednak nie masz pod ręką produktów aptecznych, możesz zrobić zimny okład z lodu w woreczku lub mrożonek, zawiniętych np. w ręcznik. Ważne jest, aby do miejsca urazu nie przykładać samego lodu, ponieważ może szybko przemrozić skórę. Domowe okłady stosuj maksymalnie przez 20 minut, 2-3 razy dziennie. Zanim przyłożysz kolejny okład, poczekaj, aż skóra ponownie wróci do swojej naturalnej temperatury. Osoby, zmagające się z cukrzycą lub problemami krążeniowymi, powinny używać takiego rozwiązania po konsultacji z lekarzem, a użycie produktów aptecznych zawsze opierać na przeciwwskazaniach ulotki.

Maść na obrzęki i inne leki na obrzęki – co wybrać?

Skuteczna maść na stłuczenia czy żel na obrzęki powinny szybko zmniejszyć opuchliznę, ból i stan zapalny po urazie. Warto zatem wybrać lek zawierający diklofenak, ibuprofen lub ketoprofen, które działają przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Wśród substancji chłodzących najlepiej szukać mentolu lub kamfory. Niektóre preparaty zawierają też łagodzące składniki roślinne, tj., arnika górska, kasztanowiec, żywokost lub nagietek. Aby wspomóc krążenie lub przyspieszyć wchłanianie krwiaków, maść na obrzęki powinna zawierać heparynę.

Produkty pomocne przy urazach sportowych

Przy urazach sportowych, najlepiej jest użyć maści lub żelu. Tego typu kontuzje ograniczają się zazwyczaj do konkretnego obszaru, dlatego preparat miejscowy szybko złagodzi ból i inne rozwijające się objawy. Jeśli jednak ból jest rozległy lub przeszywający, a my jesteśmy dopiero na etapie chłodzenia miejsca urazu, za pomocą zimnego okładu czy kompresu, warto jest wspomóc się lekami przeciwbólowymi w tabletkach.

W aptece można znaleźć też inne produkty na stłuczenia, obrzęki czy siniaki, których użycie zależy od specyfiki urazu. Należą do nich m.in. opaski uciskowe, taśmy do tapingu, stabilizatory lub bandaże elastyczne.

Żele i maści na stłuczenia i obrzęki – jak działają?

Żel na stłuczenia i obrzęki zawierający substancje przeciwbólowe i przeciwzapalne, wnika w głąb uszkodzonych tkanek, łagodząc ból i zatrzymując rozwój stanu zapalnego. Z kolei składniki chłodzące, obkurczają naczynia krwionośne, co ogranicza napływ krwi i płynów do uszkodzonego miejsca. Dzięki temu zmniejsza się opuchlizna, a proces gojenia przebiega znacznie szybciej. Żele, ze względu na lekką konsystencję, wchłaniają się szybko i dają natychmiastowe uczucie chłodu, natomiast maści mogą dłużej utrzymywać się na skórze, zapewniając długotrwałe działanie.  

Bandaże, opaski uciskowe i stabilizatory – wsparcie dla kontuzjowanych miejsc

Opaski i bandaże wywierają delikatny nacisk na uszkodzoną okolicę, co ogranicza gromadzenie się płynów i krwi w miejscu urazu. Dzięki temu, obrzęk się nie powiększa, a odbudowa tkanek następuje szybciej. Stabilizatory dają wsparcie dla osłabionych więzadeł i mięśni lub skręconego stawu, ograniczając niekontrolowane ruchy, które mogłyby pogorszyć ich stan. Podczas rekonwalescencji produkty te, działają też jako zabezpieczenie przed nawrotem urazu w trakcie chodzenia, ćwiczeń czy codziennego funkcjonowania.

Suplementy wspomagające regenerację mięśni i stawów

Aby regeneracja po urazach przebiegała prawidłowo, warto stosować też suplementy, wspomagające odbudowę tkanek, chrząstek czy stawów oraz zapewniające im odpowiednie odżywienie. Do najważniejszych tego typu składników należy zaliczyć: kolagen, keratynę, białko, witaminy z grupy B, witaminę C, D i E oraz magnez i cynk. W przypadkach, gdy urazowi nie towarzyszy już stan zapalny, uszkodzone miejsce można wspierać też maścią rozgrzewającą, która zwiększy elastyczność ścian naczyń krwionośnych, poprawi krążenie i przepływ krwi żylnej oraz zapobiegnie obrzękom.

Kiedy zgłosić się do lekarza?

Do lekarza należy zgłosić się już wtedy, gdy mimo regularnego stosowania, maści lub leki na obrzęki, nie przynoszą rezultatu. Niepokojące są także: bardzo silny ból, duży obrzęk, gorączka, zaczerwienienie skóry, rany z objawami zakażenia oraz całkowity brak możliwości poruszania uszkodzonym miejscem, np. stawem. Powodem do pilnej konsultacji mogą być również rozległe siniaki lub pojawiające się wokół kontuzji. W takich sytuacjach konieczna jest dokładna diagnostyka i często specjalistyczne leczenie.

Objawy wymagające profesjonalnej oceny – ciężkie urazy sportowe

Niektóre symptomy wymagają niezwłocznej i fachowej oceny medycznej. Szczególnie istotne są objawy pojawiające się w chwili urazu lub tuż po nim. Każdy dźwięk sugerujący złamanie oraz szybkie narastanie bólu i obrzęku, powinny skłonić do konsultacji ze specjalistą. Podobnie w przypadku, gdy po urazie przestajemy mieć kontrolę nad kończynami, odczuwamy charakterystyczne “przesuwanie się” lub “uciekanie” stawu oraz zaczynamy mieć problemy z poruszaniem. 

Jak odróżnić stłuczenia od poważniejszych kontuzji?

Stłuczenie to łagodny uraz tkanek miękkich, który objawia się umiarkowanym bólem, niewielkim obrzękiem i stopniowo pojawiającym się siniakiem. Ruchomość kończyny zazwyczaj zostaje zachowana, choć może być nieco ograniczona przez ból. Poważniejsze kontuzje, tj. skręcenia, naciągnięcia mięśni lub zerwania więzadeł – charakteryzują się silnym, ostrym bólem, szybko narastającym obrzękiem i zasinieniem, a często także niemożnością poruszania kończyną lub jej obciążenia.

Jeżeli na co dzień doświadczasz uczucia ciężkości nóg, opuchlizny oraz bólu, zachęcamy do zapoznania się z naszym artykułem, pt. Ciężkie, spuchnięte nogi? Sprawdź, co może być przyczyną i jak sobie pomóc! Może się bowiem okazać, że towarzyszące Ci objawy, nie są związane z urazem, ale innymi dolegliwościami zdrowotnymi.  

Regeneracja po urazie – jak przyspieszyć powrót do formy?

Powrót do formy po lekkiej kontuzji, może zapewnić oszczędzanie uszkodzonego miejsca, właściwa suplementacja, dieta, nawodnienie oraz regularne używanie maści. W przypadku poważniejszych urazów, często jednak konieczna jest rehabilitacja. Pozwala ona połączyć odpoczynek z powolnym powrotem do aktywności fizycznej, poprzez stopniowe wykonywaniem ćwiczeń, na nowo wykorzystujących siłę miejsca urazu. Rehabilitacja może odbywać się przy pomocy zadań zleconych przez specjalistę lub z wykorzystaniem zabiegów fizjoterapeutycznych.

Jak zapobiegać urazom sportowym?

Aby zapobiegać urazom sportowym, kluczowe jest odpowiednie przygotowanie organizmu do wysiłku. Przede wszystkim należy zawsze rozpoczynać trening od rozgrzewki, która poprawia elastyczność mięśni i przygotowuje stawy do pracy. Równie ważne jest stopniowe zwiększanie intensywności treningów, unikanie przeciążeń oraz prawidłowe wykonywanie ćwiczeń. Należy także stosować odpowiedni sprzęt i obuwie sportowe, dostosowane do dyscypliny. Po wysiłku trzeba zadbać o odpoczynek, regenerację oraz uzupełnienie składników odżywczych, które zostały utracone podczas treningu.