IBS Zespół jelita drażliwego
Zespół jelita drażliwego, popularnie zwany IBS, jest chorobą, z którą coraz częściej mają do czynienia nasi pacjenci.
Jest to problem przewlekły i znacznie obniżający komfort funkcjonowania, gdyż wiąże się z nawracającymi zaburzeniami pracy jelit i ich nadreaktywnością. Jako że występujące objawy nie są związane ze zmianami organicznymi bądź biochemicznymi, trudno jest nad nimi zapanować.
Na IBS choruje około 3,8% ludzi, w tym częściej choroba ta dotyka dzieci oraz osoby do 50. roku życia. Do objawów zespołu jelita drażliwego należą przede wszystkim skurczowy, silny ból brzucha, naprzemiennie biegunki i zaparcia, określane jako nieregularność wypróżnień i konsystencji stolca.
Objawy
Wyróżniamy cztery postacie IBS, a mianowicie zespół jelita drażliwego z dominującą biegunką, z dominującym zaparciem, ze zmiennym rytmem wypróżnień oraz postać nieklasyfikowaną, która nie pasuję do trzech pozostałych. Często pacjentom cierpiącym na IBS towarzyszą takie objawy jak; wymioty, wzdęcia, odbijanie, wczesne uczucie pełnościpo posiłku, pieczenie w nadbrzuszu, uczucie zalegania pokarmu w żołądku, śluz w stolcu, bóle głowy i pleców, zmęczenie, niepokój, dyskomfort psychiczny, senność, nocne oddawanie moczu, zaburzenia miesiączkowania i ból w trakcie stosunku u kobiet.
Przyczyny
Przyczyny zespołu jelita drażliwego dopatruje się w zaburzeniu regulacji na osi mózg – jelito. Najczęstszymi przyczynami wystąpienia tego schorzenia są uwarunkowania genetyczne, dysbioza, czyli zaburzenia zarówno ilościowe, jak i jakościowe flory bakteryjnej, stres, a co za tym idzie, aktywacja układu odpornościowego i zmiany w przepuszczalności błony jelitowej, przebyte infekcje żołądkowo-jelitowe spowodowane bakteriami, pierwotniakami, pasożytami, czy wirusami, które to skutkują zaburzeniami czucia trzewnego, przewlekłe lub przemijające stany zapalne, nadwrażliwość trzewna i zaburzenia motoryki jelit, depresja, zaburzenia lekowe, oraz czynniki dietetyczne, zwłaszcza dieta wysokowęglowodanowa.
Diagnostyka
IBS jest diagnozowany na podstawie wywiadu oraz zgłaszanych przez pacjenta objawów.
To, co powinno nas zaalarmować, to nawracający ból w jamie brzusznej, trwający przynajmniej jeden dzień w tygodniu przez okres co najmniej trzech miesięcy oraz zmiany w częstości wypróżnień i konsystencji stolca.
Leczenie
Leczenie zespołu jelita drażliwego opiera się głównie na znoszeniu przykrych dla pacjenta objawów, a całkowite wyleczenie tej uciążliwej dolegliwości uważa się za nierealne.
Stąd tak ważne jest wsparcie pacjenta i zrozumienie jego dolegliwości i idących za nimi ograniczeń w normalnym funkcjonowaniu przez personel medyczny, który stanowi dla niego wsparcie, nie tylko starając się niwelować za pomocą farmakoterapii skutki przykrych dolegliwości, ale równie ważna jest opieka nad sferą psychiczną takiej osoby.
Choroba ta towarzyszy często pacjentowi przez wiele lat i zmusza go do dostosowania się do ograniczeń przez nią narzucanych.
Preparaty stosowanie w IBS poprawiają jakość życia pacjenta, wykazując działanie wspomagające, co jest istotną kwestią dla samopoczucia i kondycji psychicznej i społecznej chorego. Najwłaściwszym postępowaniem wydaje się stosowanie leków działających objawowo, leczących nie przyczynę, która tak do końca nie jest wiadoma, a skutki, sprawiając, że pacjent może w miarę normalnie funkcjonować.
To, na co muszą zwrócić uwagę pacjenci z IBS, to umiarkowana aktywność fizyczna, która u wielu z nich przynosi ulgę, działając pobudzająco na perystaltyke jelit, zwłaszcza u osób cierpiących na zaparcia. Natomiast z pewnością ważna jest u każdego z pacjentów konsultacja psychologiczna i zrozumienie ze strony otoczenia jego problemów. Po to, aby łagodzić objawy, zalecane były preparaty między innymi z probiotykami i tu bardzo dobrze sprawdzały się szczepy Bifidobacterium bifidum MIMBb75, aczkolwiek ostatnie badania je wykluczają z leczenia objawów ogólnych IBS.
Dieta
Bardzo istotną natomiast kwestią jest dieta, która zakłada wyłączenie z niej łatwo fermentujacych węglowodanów, takich jak :
oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy, polifenole, fruktoza, laktoza, galaktooligosacharydy, fruktany, mannitol, sorbitol.
Oczywiście zrezygnowanie z tak dużej ilości węglowodanów nie jest możliwe na dłuższą metę, stąd po około 6 tygodniach powoli wprowadzamy je pojedynczo, a całkowicie wyłączamy tylko te, których organizm pacjenta nie toleruje. Sam pacjent zwykle nie jest w stanie kontrolować takich skomplikowanych zależności, musi pomóc mu w tym dietetyk, jednakże jest to bardzo ważne i warte zachodu, gdyż dobrze dopilnowany pacjent ma szansę na normalne funkcjonowanie bez zaostrzeń dokuczliwych objawów.
W zespole jelita drażliwego bardzo istotną kwestią jest stosowanie w diecie błonnika rozpuszczalnego, który bardzo słabo fermentuje w jelitach, stąd jest jak najbardziej wskazany zwłaszcza u osób z zaparciami. Niekiedy korzystnie na napięcie mięśni gładkich czy czucie trzewne wpływa stosowanie olejku miętowego.
Dobrym i sprawdzonym rozwiązaniem jest zastosowanie u pacjentów z IBS - maślanu sodu, związku naturalnie wytwarzanego w obrębie jelita grubego i biorącego udział w procesach trawiennych. W przypadku jego niedoboru może dochodzić do dysfunkcji w tym zakresie.
Autor
mgr farm. Katarzyna Szczygieł - Wajskop