Bostonka – co to za choroba, jak wygląda i ile trwa? Objawy u dzieci i dorosłych

Co to jest bostonka i czy jest zaraźliwa?

Bostonka i choroba bostońska to potoczne nazwy zakaźnej choroby wieku dziecięcego. Jej charakterystycznym elementem jest bostonka wysypka, która pojawia się na kończynach oraz w buzi, a nawet okolicach intymnych. Jest ona chorobą zaraźliwą i rozwija się zazwyczaj u dzieci do 5. lub nawet 10. roku życia. Jest to jednak infekcja o podłożu wirusowym, dlatego zarażenie się nią, jest możliwe także w przypadku starszych dzieci i dorosłych.

Bostonka – definicja i przyczyny zachorowania

Chcąc medycznie odpowiedzieć na pytanie: co to jest bostonka?, trzeba by przytoczyć pełną nazwę tej choroby, która od razu zdradza z czym właściwie wiąże się to schorzenie. HFMD (~ hand, foot and mouth disease), czyli choroba dłoni, stóp i jamy ustnej, to właśnie pełna nazwa bostonki. Jej głównym objawem jest pojawienie się bolesnych wykwitów skórnych (wysypki) we wspomnianych miejscach.

Infekcję powodują wirusy z grupy Coxsackie, które zaliczane są do enterowirusów. Występują one w wydzielinach z dróg oddechowych i kale chorego. Przyczyną zachorowania jest zazwyczaj bezpośredni kontakt z chorym. Istnieją jednak pewne sytuacje, które umożliwiają zakażenie w sposób pośredni, np. przez dotknięcie zakażonej powierzchni lub przedmiotów, a także nieświadomie w miejscach, gdzie przebywała osoba chora i pozostawiła wirusy.  

Czy bostonka jest zaraźliwa i jak się przenosi?

Bostonka jest chorobą zaraźliwą. Drobnoustroje najszybciej rozprzestrzeniają się drogą kropelkową, a więc przez kichanie, kaszel, katar czy mówienie. Zakażenie w sposób pośredni możliwe jest poprzez dotykanie tych samych przedmiotów lub dotknięcie miejsca, w którym znajdował się wyciek z wykwitów skórnych zarażonej osoby. Z powodu, że wirusy znajdują się również w odchodach chorych, istnieje pewne prawdopodobieństwo zarażenia się w akwenie, np. podczas wakacji nad jeziorem, czy podczas wizyty w publicznej toalecie.

Bostonka u dorosłych – jak długo zaraża?

Bostońska choroba jest zaraźliwa już wtedy, gdy chory jeszcze nie ma widocznych objawów. Okres wylęgania się wirusa obejmuje zwykle od 3 do 5 dni. Po dostaniu się do organizmu, najpierw infekuje gardło. W ciągu jednego dnia zaczyna się rozprzestrzeniać przez układ limfatyczny – to właśnie na tym etapie objawy jeszcze nie są widoczne, ani wyczuwalne. 

Około trzeciego dnia od zakażenia dochodzi do wiremii, czyli obecności wirusa we krwi, co umożliwia jego dalsze rozprzestrzenianie się w tkankach skórnych, gdzie zaczyna się namnażać i powodować wykwity. Między 3. a 7. dniem następuje kolejna faza wiremii. Zakaźność osoby chorej na bostonkę, jest najwyższa w pierwszym tygodniu choroby, jednak wirus może być wydalany z kałem nawet do 12 tygodni.

Jak wygląda bostonka? Objawy i pierwsze symptomy

To jak wygląda bostonka zależy od wieku chorego i wytrzymałości oraz stanu jego układu immunologicznego. Aby mieć pewność co do wystąpienia tej choroby, należy wykonać badanie wymazu z gardła lub stolca, na obecność wirusa. Infekcja ta bowiem daje bardzo podobne symptomy do silnej alergii, ospy wietrznej, grudkowej dermatozy dziecięcej w przypadku maluchów, a także do zakażeń paciorkowcami.  

Bostonka – początki choroby

Bostonka początki to przede wszystkim pogorszone samopoczucie, osłabienie, bóle kostno-stawowe, brak apetytu, dreszcze i gorączka około 38-39°C. Są one zatem podobne do objawów niemal każdej choroby wirusowej czy bakteryjnej. Dopiero po kilku dniach pojawiają się charakterystyczne symptomy, czyli bostonka na twarzy i w jamie ustnej, w postaci bolesnej wysypki. Wykwity obejmują w pierwszej kolejności podniebienie, okolice migdałków i ust, przez co przypominają alergię, anginę lub rozsianego wirusa opryszczki.

Bostonka - objawy u dzieci i dorosłych

Ze względu na to, że dzieci mają z reguły słabszą odporność – bostonka objawy są u nich zazwyczaj bardziej rozległe i bolesne, niż u dorosłych. Delikatny układ immunologiczny reaguje wyższą gorączką, a wykwity bostonki na stopach i dłoniach są gęściej rozsiane. Bostonka u dzieci różni się też tym, że wysypka może pojawić się nawet w okolicach miejsc intymnych, przez co jest jeszcze bardziej uciążliwa i bolesna.

Choroba ta u dorosłych przebiega łagodniej, co nie oznacza, że jest bezbolesna. Może się jednak rozwijać nieco dłużej, przez co wiele osób utrzymuje aktywność zawodową, mimo wysypki w gardle czy gorączki. Z tego względu, jeśli symptomy te nie ustępują po około 10 dniach, należy skonsultować się z lekarzem. Na dokuczliwe objawy narażone są najbardziej osoby, które mają osłabiony układ odpornościowy, seniorzy i kobiet yw ciąży. 

Bostonka - gardło i ból przy przełykaniu

Główna faza choroby to bostonka w gardle, na podeszwach stóp i dłoniach. W tych miejscach pojawia się grudkowo-plamista wysypka, która stopniowo przekształca się w pęcherzyki lub bąble. W tym czasie rozwija się ostre zapalenie bostonka gardło, któremu towarzyszy owrzodzenie i zaczerwienieni w całej jamie ustnej. Takie zmiany nie swędzą, ale powodują intensywny stan zapalny, powodujący silny ból, szczególnie podczas jedzenia i połykania.

Bostonka a paznokcie – kiedy dochodzi do ich złuszczania?

Zmiany na paznokciach nie są częścią głównej fazy choroby. Bostonka paznokcie pojawia się dopiero po upływie około 1-3 miesięcy po zachorowaniu i nie jest bolesna. Na płytce można zaobserwować wtedy wyraźne złuszczenie lub tzw. linie Beau, czyli poprzeczne zagłębienia w płytce paznokcia. Zmiany są wynikiem czasowego zahamowania wzrostu paznokci na czas choroby.

Te powikłania nie dotyczą jednak każdego – wszystko zależy od intensywności choroby w czasie jej trwania i predyspozycji zarażonego. Całkowita regeneracja paznokci następuje w ciągu 6-12 miesięcy.

Bostonka wysypka – gdzie się pojawia i jak ją rozpoznać?

Bostonka wysypka to grudki i plamy, które z czasem przekształcają się w pęcherzyki lub bąble, a w zaawansowanym stadium nawet w strupki. Charakterystyczne zmiany skórne to przede wszystkim bostonka na dłoniach, podeszwach stóp i w jamie ustnej. U niektórych osób, a w szczególności u dzieci, wykwity mogą pojawić się również na pośladkach, udach, kolanach, łokciach i w okolicach narządów płciowych. 

Wysypka jest zwykle czerwona, wyraźnie odgraniczona od skóry, mało swędząca ale za to bardzo bolesna przy dotyku. W obrębie jamy ustnej mogą tworzyć się dodatkowo zmiany, przypominające nadżerki. To właśnie to charakterystyczne umiejscowienie wysypki oraz jej wygląd stanowią ważną wskazówkę diagnostyczną w rozpoznawaniu bostonki.

Ile trwa bostonka i jak długo utrzymują się objawy?

To jak długo trwa bostonka zależy od wielu czynników tj. wiek chorego oraz kondycja jego układu immunologicznego. U osób o dobrej odporności, choroba ta może ustąpić po 7-10 dniach, nawet bez leczenia. Jednak biorąc pod uwagę najczęstsze przypadki, odpowiedź na pytanie – ile trwa bostonka? – powinna uwzględniać, że zarówno u dorosłych jak i dzieci, objawy grypowe utrzymują się do tygodnia, natomiast wysypka do kilkunastu dni.

Sprawnie funkcjonujący układ odpornościowy zazwyczaj skutecznie zwalcza wirusa, a objawy utrzymują się maksymalnie do kilku tygodni. W rzadkich i cięższych przypadkach wirus może jednak przeniknąć do ośrodkowego układu nerwowego, prowadząc do ryzyka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych lub mózgu.

Jak leczyć bostonkę i łagodzić objawy?

W wielu przypadkach bostonka przebiega łagodnie i ustępuje samoistnie, nie wymagając specjalistycznego leczenia. Wtedy bostonka leki sprowadzają się jedynie do środków łagodzących objawy. W celu zmniejszenia swędzenia oraz bólu wykwitów, można zastosować np. leki przeciwhistaminowe lub chłodzące i przeciwbólowe maści, a w przypadku gorączki i złego samopoczucia – ogólnodostępne leki przeciwzapalne i przeciwgorączkowe, tj. paracetamol lub ibuprofen. Pomocne będą również zimne okłady.

W czasie infekcji, powinno się też zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu oraz stosować delikatną dietę, składającą się z chłodnych, płynnych pokarmów, które nie będą podrażniać zmian obecnych w gardle. Trzeba także pamiętać o zachowaniu higieny, częstym myciu rąk, odpoczynku oraz powstrzymaniu się od dotykania wykwitów skórnych, aby zapobiec ich rozsianiu. W cięższych przypadkach konieczne może być leczenie szpitalne, obejmujące terapię przeciwwirusową i objawową, trwającą zazwyczaj około 4 tygodni.  

FAQ

Co to jest bostonka?

Bostonka lub choroba bostońska, to potoczne nazwy HFMD (hand, foot and mouth disease – choroby dłoni, stóp i jamy ustnej), czyli zakaźnej infekcji wirusowej, która najczęściej dotyka dzieci, ale może pojawić się również u dorosłych. Objawia się bolesną wysypką i zmianami w obrębie jamy ustnej oraz kończyn.

Jakie są charakterystyczne objawy bostonki?

Początkowo bostonka objawia się jak każda inna choroba wirusowa, objawami grypowymi, tj. złe samopoczucie, osłabienie, bóle kostno-stawowe i gorączka około 38-39°C. Po kilku dniach rozwija się jednak bolesna, grudkowo-plamista wysypka, która umiejscowiona jest głównie w jamie ustnej, na gardle, dłoniach i podeszwach stopy. Z czasem wykwity mogą przekształcać się w pęcherzyki, bąble, a nawet strupki lub nadżerki. Zmiany są lekko swędzące, ale przede wszystkim bolesne – szczególnie w buzi i gardle.

Czy bostonka jest zaraźliwa i jak się przenosi?

Tak, bostonka jest chorobą zaraźliwą. Najszybciej przenosi się poprzez kontakt z chorym, czyli drogą kropelkową, która uwzględnia kichanie, kaszel, katar czy mówienie. Można się nią jednak zarazić również przez dotykanie przedmiotów, na których znajdował się wyciek z wykwitów, ale też nieświadomie podczas pobytu nad wodą lub w publicznej toalecie, gdzie wcześniej przebywał chory. Wirus jest bowiem bardzo długo obecny w kale zarażonego.   

Bostonka u dzieci – ile trwa?

Bostonka u dzieci trwa zazwyczaj do maksymalnie kilku tygodni, z czego objawy grypowe utrzymują się do 7 dni. Jednak długość trwania tej choroby, zależy od kondycji układu odpornościowego, tak samo jak w przypadku osób dorosłych.

Bostonka u dorosłych – jak długo zaraża?

Osoba chora na bostonkę zaraża już w momencie, gdy jeszcze sama nie jest świadoma, że została zainfekowana wirusem, czyli w pierwszym tygodniu choroby. U takiej osoby, objawy pojawiają się dopiero po 3-5 dniach, wcześniej można jedynie odczuć pogorszenie samopoczucia. Zakaźność osoby chorej na bostonkę może się utrzymywać nawet do 12 tygodni.

Czy złuszczenie paznokci to jeden z objawów bostonki?

Złuszczenie paznokci może wystąpić dopiero po przechorowaniu infekcji. Nie jest zatem symptomem towarzyszącym rozwojowi schorzenia, ani element głównej fazy choroby. Widoczne łuszczenie paznokci, ale także poprzeczne zagłębienia w ich płytce, to efekt skutków ubocznych bostonki, który pojawia się dopiero 1-3 miesiące po chorobie.  

Jak leczyć bostonkę?

W leczeniu bostonki z reguły nie stosuje się specjalistycznego leczenia. Jej objawy łagodzi się za pomocą leków przeciwgorączkowych i przeciwzapalnych, a także maści lub środków przeciwbólowych i chłodzących na zmiany skórne. W przebiegu infekcji ważne jest też odpowiednie nawodnienie, spożywanie płynnych pokarmów, higiena rąk, odpoczynek i powstrzymanie się od dotykania wykwitów, aby nie spowodować ich rozsiania.